Η ΕΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ για το κυβερνητικό νομοσχέδιο «Αναδιάρθρωσης της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» και τη θέση των Καλλιτεχνικών μαθημάτων στο Λύκειο

ΕΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ                                                      ΑΘΗΝΑ   26/8/2013

ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ                                                         

Παπαναστασίου 49  104 45 ΑΘΗΝΑ                                                    

Τηλ. Φαξ.: 210-8321783 / 6977904185                            

         e-mail: enoshkkm@otenet.gr

http:// www.art-teachers.com

       

Για το κυβερνητικό νομοσχέδιο «Αναδιάρθρωσης της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» και τη θέση των Καλλιτεχνικών μαθημάτων στο Λύκειο

1.   Τα καλοκαιρινά μέτρα εναντίον της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών (χιλιάδες απολύσεις – διαθεσιμότητες – υποχρεωτικές μετατάξεις κ.οκ.) συμπληρώνονται τις μέρες αυτές με την εισαγωγή για ψήφιση στη Βουλή του κυβερνητικού σχεδίου νόμου για το νέο Λύκειο που φέρει τον τίτλο «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων».

Όπως εύλογα καταγγέλλεται από τον εκπαιδευτικό κόσμο, την ΟΛΜΕ και ευρύτερα, τα βασικά

γνωρίσματα της εν λόγω «αναδιάρθρωσης» που επιτείνει την αποδόμηση και διάλυση της δημόσιας εκπαίδευσης, συνοψίζονται στα παρακάτω:

α) Το Λύκειο μετατρέπεται με ακόμα πιο έντονο τρόπο σε εξεταστικό κέντρο, προεπιλογής για τα ΑΕΙ με εξετάσεις πανελλαδικού χαρακτήρα από την Α’  Λυκείου.

Από τη μια ενισχύεται έτσι η τάση προσφυγής στα φροντιστήρια, από την άλλη «εκκαθαρίζεται» το Λύκειο από τους πιο αδύναμους και κατά κανόνα προερχόμενους από τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα μαθητές.

β) Ωθούνται οι μαθητές προς την επαγγελματική εκπαίδευση και την «κατάρτιση»… την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση μ’ ένα όργιο αυθαιρεσίας, καταργεί σε μια νύχτα ολόκληρους τομείς, κλάδους και ειδικότητες της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης, ενώ εκχωρούνται τέτοιοι τομείς στην «ιδιωτική πρωτοβουλία» και

γ) Γενικεύεται η καλούμενη «Μαθητεία», πριμοδοτώντας στην ουσία την εργοδοσία, συγκαλύπτοντας και επεκτείνοντας την εργασιακή εκμετάλλευση μαθητών.

Η ψήφιση του σχεδίου νόμου για την «Αναδιάρθρωση της Δημόσιας Εκπαίδευσης» θα αποτελέσει βαρύ πλήγμα κατά της δημόσιας εκπαίδευσης στο σύνολό της.

Ιδιαίτερα βαριές θα είναι οι συνέπειες για την καλλιτεχνική εκπαίδευση.

 Σύμφωνα με τη θέση που έχει προβληθεί σταθερά και επί δεκαετίες από την Ένωσή μας, η εμπέδωση, στερέωση και πολύπλευρη συμβολή της καλλιτεχνικής διδασκαλίας στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία, όφειλε ακριβώς να κορυφώνεται στο Λύκειο, όπου αντικειμενικά το μαθητικό δυναμικό είναι ικανότερο να αφομοιώσει την εσωτερική λογική και τις λειτουργίες της Τέχνης, διαθέτοντας μεγαλύτερη ωρίμανση και εκδηλώνοντας ευαίσθητες διανοητικές αναζητήσεις καθώς και προβληματισμούς επαγγελματικού προσανατολισμού.

Αντί οι ιθύνοντες της εκπαίδευσης, εκεί κατ’ αρχήν, στο Λύκειο να δώσουν το απαιτούμενο έδαφος ανάπτυξης στη διδασκαλία της Τέχνης, έκαναν το αντίθετο. Εξοστράκισαν πλήρως τα καλλιτεχνικά από τα μαθήματα γενικής παιδείας του Λυκείου, ενώ συρρίκνωναν από χρόνο σε χρόνο (στην πράξη συχνά μηδένιζαν) με αλλοπρόσαλλους περιορισμούς και τις δυνατότητες επίσης λειτουργίας τους ως «ειδικών μαθημάτων» επιλογής.

Αυτό έκαναν με το Ελεύθερο και το Γραμμικό σχέδιο, που κατά τα άλλα περιλαμβάνονται πάντα στα πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα και αποτελούν προϋπόθεση εισαγωγής σε σημαντικό αριθμό Ιδρυμάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Από «μεταρρύθμιση» σε «μεταρρύθμιση», υποσκάπτοντας και αποδομώντας γενικά όλη τη δημόσια εκπαίδευση, οδηγούσαν στην έξωση των Καλλιτεχνικών από το Λύκειο, κανοναρχώντας παράλληλα την έκπτωση των αξιών της Τέχνης, την υποβάθμιση της σημασίας της και την αλλοίωση του περιεχομένου της, σ’ όλα τα επίπεδα και σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες.

Αυτή η διαδικασία βρίσκει στο τωρινό κυβερνητικό νομοσχέδιο «Αναδιάρθρωσης της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» την πιο απροκάλυπτη και πιο αξιοκατάκριτη εκδοχή της, σηματοδοτώντας μια μεγάλη οπισθοδρόμηση, που δεν αφορά μόνο την έξωση των καλλιτεχνικών από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αλλά θίγει στην ουσία όλο το οικοδόμημα των σπουδών Τέχνης στη χώρα μας.

 Μάταια θα ψάξει να βρει κανείς στους εκπαιδευτικούς σκοπούς του σχολείου που επαγγέλλεται η κυβερνητική «αναδιάρθρωση», οποιαδήποτε αναφορά σε Αισθητική αγωγή και καλλιτεχνική καλλιέργεια, ειδικά, οποιαδήποτε αναφορά στην Τέχνη.

Η Τέχνη δεν περιλαμβάνεται και δεν συγκαταλέγεται στους εκπαιδευτικούς σκοπούς της κυβερνητικής «αναδιάρθρωσης». Απουσιάζει παντελώς, τόσο από το «Γενικό Λύκειο» όσο κι από το ΕΠΑΛ, κι αυτή η απουσία είναι πιο εύγλωττη και πιο ηχηρή από κάθε προσπάθεια ανάλυσης για τη σημασία που αποδίδει το κυβερνητικό νομοσχέδιο στην Τέχνη και για το μέλλον που επιφυλάσσει στη διδασκαλία και στις σπουδές Τέχνης.

Η λέξη Τέχνη, δεν περιέχεται στις 150 περίπου σελίδες του νομοσχεδίου, παρά μόνο για να υποδηλωθεί η εκτόπιση της καλλιτεχνικής διδασκαλίας από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, η λαθραία «μετάταξη» και ο περιορισμός της στις Σ.Ε.Κ. και στα Ι.Ε.Κ.

 Σε καμιά απολύτως από τις τάξεις, τόσο του «Γενικού Λυκείου» όσο και των ΕΠΑΛ, δεν υπάρχει πράγματι ούτε ίχνος καλλιτεχνικού μαθήματος.

Σαν υποκατάστατο και σαν άλλοθι, εισάγουν στην Α΄ τάξη (του «Ενιαίου Λυκείου») ως «μάθημα επιλογής το οποίο επιλέγεται μεταξύ τριών μαθημάτων», το μάθημα(;) «Έκφραση – Πολιτισμός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» (!), που αποτελεί επανέκδοση σε χειρότερη μορφή (αμορφίας και γνωστικής ασάφειας, πολυπραγμοσύνης και προπαγάνδας) του χρεοκοπημένου «πιλοτικού» προγράμματος που είχαν επιχειρήσει και προ διετίας να εισαγάγουν αλλά σύντομα οι ίδιοι, μπροστά στις έντονες διαμαρτυρίες των εικαστικών και άλλων καλλιτεχνών, το απέσυραν και το κράτησαν ως σήμερα στο ψυγείο.

Μόνο στη  Γ΄ τάξη του «Γενικού Λυκείου», παρενθετικά και αφού προηγουμένως τα έχουν αποβάλει από το σχολικό πρόγραμμα αναφέρονται στα εξεταζόμενα (για την εισαγωγή σε σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) μαθήματα Ελεύθερο και Γραμμικό σχέδιο. Αναφέρονται ωστόσο για να πουν τα παρακάτω:

«Για την άσκηση των υποψηφίων για την εισαγωγή σε σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που απαιτείται και εξέταση σε «ειδικά μαθήματα» δύναται να λειτουργούν σε επίπεδο Δ.Ε. και σε ώρες εκτός πρωινής λειτουργίας σχολείων «Τμήματα ενίσχυσης» στο ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο, στα ισπανικά και στα ιταλικά. Με απόφαση του Υ.ΠΑΙ.Θ. που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ρυθμίζονται ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα, θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των «Τμημάτων ενίσχυσης» καθώς και κάθε αναγκαία ρύθμιση εφαρμογής».

Αντιμέτωποι με την ολοφάνερη αντίφαση, που προκαλεί την κοινή λογική, να εξετάζονται δηλ. πανελλαδικά, για την εισαγωγή σε μεγάλο αριθμό ΑΕΙ και ΤΕΙ, μαθήματα όπως το Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο που καθόλου δεν διδάσκονται στο Λύκειο, υποχρεώνονται έμμεσα να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, όχι όμως πράγματι για να το αντιμετωπίσουν αλλά για να το συγκαλύψουν πίσω από την κουρτίνα των υποτιθέμενων «Τμημάτων ενίσχυσης» που  «δύνανται» να λειτουργούν σε «επίπεδο διεύθυνσης Δ.Ε.» κλπ, «εκτός πρωινής λειτουργίας των σχολείων».

Πρέπει να παρατηρηθεί βέβαια, ότι με τα κυβερνητικά αντιεκπαιδευτικά μέτρα που εφαρμόζονται, την «ενισχυτική διδασκαλία» που είχε θεσμοθετηθεί στα σχολεία την έχουν καταντήσει από καιρό στις περισσότερες περιπτώσεις νεκρό γράμμα, και τίποτε από τα μέτρα της «Αναδιάρθρωσης» δεν επιτρέπει να θεωρηθεί πως άλλη τύχη θα έχουν τα «τμήματα ενίσχυσης» για το Ελεύθερο και Γραμμικό σχέδιο, που έτσι κι αλλιώς οι ρυθμίσεις γι’ αυτά παραπέμπονται σε άγνωστες μελλοντικές υπουργικές αποφάσεις.

Η γενική έξωση των μαθημάτων Τέχνης από το Λύκειο συμπληρώνεται με την κραυγαλέα περίπτωση του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών των ΕΠΑΛ, που αποβάλλεται οριστικά από τα ΕΠΑΛ. Ένας ιδιαίτερα σημαντικός τομέας με πολυάριθμο μαθητικό δυναμικό, που μαζί με τους τομείς Υγείας-Πρόνοιας, συγκέντρωναν το 23% του συνόλου των μαθητών των ΕΠΑΛ.

Προφανής στόχος της κυβερνητικής «αναδιάρθρωσης» δεν είναι η οποιαδήποτε ανύψωση του περιεχομένου εκπαίδευσης και των λειτουργιών των ΕΠΑΛ, αλλά η έκπτωση, ο παραπέρα κατακερματισμός, η πολυδιάσπαση και ουσιαστικά η διάλυση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.

Οριακά πλέον, με βάση το κυβερνητικό σχέδιο νόμου, εμφανίζονται να επιβιώνουν τα μαθήματα Τέχνης στις νεότευκτες ΣΕΚ (που παίρνουν τη θέση των ΕΠΑΣ) και στα ΙΕΚ, φορείς (κατά τον κυβερνητικό ορισμό) «μη τυπικής εκπαίδευσης» που θα παρέχουν υπηρεσίες «αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης».

Ενώ κατευθύνει τη διάλυση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, το κυβερνητικό νομοσχέδιο τρέφει και αναπαράγει τη στενή αποσπασματική και εφήμερη «κατάρτιση» με όρους τρισχειρότερους από πριν και με οδηγό, όχι τις πραγματικές ανάγκες της δημόσιας εκπαίδευσης και της νέας γενιάς, αλλά τις περιλάλητες «ανάγκες της αγοράς» και τις κάθε φορά ορέξεις των επιχειρηματιών.

Είναι ενδεικτικό ότι δίνεται πλέον η δυνατότητα ίδρυσης Σ.Ε.Κ. με αυτόματη αδειοδότηση σ’ όσους έχουν άδεια λειτουργίας ιδιωτικού Ι.Ε.Κ., ενώ δεν υπήρχαν ως τώρα ιδιωτικά ΕΠΑΣ. Ακόμα πιο χαρακτηριστική είναι η επιδίωξη διόγκωσης και γενίκευσης της λεγόμενης «Μαθητείας» για την εξασφάλιση πάμφθηνου και ανασφάλιστου νεανικού εργατικού δυναμικού.

Η έξωση των μαθημάτων Τέχνης από το Λύκειο, δεν αφορά στενά την «ειδικότητά» μας ως εικαστικών καλλιτεχνών. Οι συνέπειες της απογύμνωσης του Λυκείου από την καλλιτεχνική εκπαίδευση, είναι πολύ ευρύτερες και θα επιμείνουμε στην ανάδειξή τους, διεκδικώντας και προβάλλοντας αμετακίνητα (σε αντιπαράθεση με τον αντιεπιστημονικό αντιπαιδαγωγικό και αντικαλλιτεχνικό σχεδιασμό της κυβερνητικής «αναδιάρθρωσης») την αναγκαιότητα στερέωσης και ανάπτυξης της καλλιτεχνικής παιδείας, σαν αναπόσπαστο συστατικό όλης της εκπαίδευσης.

Η τέχνη ενσωματώνει σε μια ενιαία διαδικασία, διανοητική και χειρωνακτική εργασία.

Το περιεχόμενο της διδασκαλίας της καλύπτει, ανεξάρτητα από συμβατικές ταξινομήσεις, ένα ειδικό πεδίο της ανθρώπινης γνώσης και εμπειρίας.

Αν και είναι προφανές ότι το περιεχόμενο της διδασκαλίας της τέχνης δεν μπορεί και δεν είναι δυνατόν να ταυτιστεί ή συγχωνευτεί με εκείνο των σπουδών οποιωνδήποτε επιστημών (είτε των ονομαζόμενων ανθρωπιστικών, είτε των θετικών), λειτουργεί ωστόσο σαν ένας ιδιόμορφος ενοποιητικός κρίκος ανάμεσά τους, αγγίζοντας και επαναπροσδιορίζοντας θεμελιακά στοιχεία και πλευρές τους, με τους τρόπους, τα μέσα και τις μεθόδους της τέχνης.

Από τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητές της αυτές, η διδασκαλία της Τέχνης (οφείλει να) αποτελεί αναπόσπαστο όσο και ουσιαστικό συστατικό στοιχείο της Γενικής Παιδείας.

Από την άποψη αυτή είναι απαραίτητο η διδασκαλία της Τέχνης να περιλαμβάνεται στα μαθήματα γενικής παιδείας όλης της Εκπαίδευσης, ειδικά της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όλων των τύπων και όλων των βαθμίδων της.

Η τέχνη ενώ λειτουργεί αυτεξούσια αλλά και ενοποιητικά για ποικίλα γνωστικά αντικείμενα στο επίπεδο της γενικής διδασκαλίας της, ταυτόχρονα υποβοηθά αποφασιστικά αλλά και προϋποθέτει την εξειδίκευση και την τεχνική κατάρτιση σε πολλά επίσης επιμέρους γνωστικά αντικείμενα.

Συνεπώς η διδασκαλία της (οφείλει επίσης να) περιλαμβάνεται σαν αναντικατάστατο συστατικό στοιχείο και όλων εκείνων των ειδικών σπουδών που συναρτώνται και συνδέονται, όπως τα βαγόνια με την ατμομηχανή, με το καθαυτό φαινόμενο της Τέχνης.

Με δυο λόγια και μεταφέροντας τα πράγματα στην εκπαιδευτική μας πραγματικότητα, η διδασκαλία της τέχνης είναι απαραίτητη τόσο ως μάθημα Γενικής Παιδείας, όσο και ως μάθημα επιλογής στο Λύκειο.

Προβάλλοντας ενεργητικά τις ιδιαίτερες διεκδικήσεις των εικαστικών καλλιτεχνών, ενώνουμε τη φωνή και τον αγώνα μας με τον αγώνα όλου του εκπαιδευτικού κόσμου, ενάντια στο αντιεκπαιδευτικό κυβερνητικό νομοσχέδιο, απαιτώντας την άμεση απόσυρσή του.

Για το Δ.Σ. της ΕΝΩΣΗΣ  ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ  ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Η Γραμματέας                                                                        Η Πρόεδρος

     Ν. Παληοκώστα                                                                        Ζ. Χατζή