Ο ρόλος των Σχολικών Εργαστηριακών Κέντρων (Σ.Ε.Κ.) στο Νέο ΕΠΑΛ

Αθήνα, 17.8.2013

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης που αφορά το σχέδιο νόμου για την:

«Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων»

Κε Υπουργέ,

Στο άρθρο 7 του σχετικού σχεδίου Νόμου το οποίο αναφέρεται στην «Τάξη Μαθητείας» θα θέλαμε να σας επισημάνουμε τα εξής:

Η Τάξη Μαθητείας, έτσι όπως έχει σχεδιαστεί, θα απαιτήσει εξαιρετική οργάνωση, άψογο συντονισμό μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και την ύπαρξη ενός ικανού αριθμού υγιών επιχειρήσεων σε κάθε πόλη της Ελλάδας. Η λέξη “υγιών” συναρτάται, εκτός των άλλων, και με το επίπεδο κοινωνικής

εταιρικής ευθύνης που διαθέτουν οι επιχειρήσεις στη χώρα μας.  

Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί και στο θέμα της ψυχολογίας των γονέων των μαθητών, επειδή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να θεωρήσουν ότι το παιδί τους, με το σύστημα της μαθητείας, όπως αυτό περιγράφεται στο σχέδιο Νόμου, θα βρει αυτομάτως και εργασία με αποτέλεσμα την καλλιέργεια απατηλών προσδοκιών.

Εξ όλων των ανωτέρω συνάγεται σαφώς ότι αποτελεί ένα εξαιρετικά δύσκολο, πολύπλοκο, πολυπαραμετρικό και αμφίβολο εγχείρημα, συνηγορούντος και του λόγου ότι στη χώρα μας δεν έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια κουλτούρα μαθητείας και εάν θέλετε την ταπεινή μας άποψη, πιστεύουμε ότι η μαθητεία αποτελεί ένα παρωχημένο θεσμό, επειδή ακριβώς οδηγεί σε μια ανάπτυξη μονομερούς και περιορισμένης τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης, ενώ εξαρτάται απόλυτα από το πλήθος και τον βαθμό οργάνωσης των επιχειρήσεων στη χώρα μας.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ

Η πλήρης – καθολική αναβάθμιση των Σχολικών Εργαστηριακών Κέντρων (Σ.Ε.Κ.) και η ουσιαστική συμβολή τους και στο θεσμό της Μαθητείας στα πλαίσια του 4ου έτους του νέου ΕΠΑ.Λ.

[ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε άλλο σχόλιό μας που αναφέρεται στο άρθρο 17, σας προτείνουμε την μετονομασία της συντομογραφίας που αφορά τις Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης από Σ.Ε.Κ. σε Σ.ΕΠΑ.Κ., προκειμένου να αποφύγουμε τις συγχύσεις ].

Τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα (Σ.Ε.Κ.), τα οποία απουσιάζουν παντελώς από το σχέδιο Νόμου, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό και κομβικό ρόλο στη συγκεκριμένη περίπτωση επειδή ακριβώς:

1ον:

Τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα (Σ.Ε.Κ.), έως σήμερα, αποτελούν έναν σταθερό πόλο – χώρο εργαστηριακής εκπαίδευσης. Τα Σ.Ε.Κ., χωρίς άλλες πρόσθετες δαπάνες για το Ελληνικό Δημόσιο, μπορούν να προσφέρουν «εργαστηριακή στέγη» σε όλους σχεδόν τους φορείς που ανήκουν στο πλαίσιο της μη τυπικής εκπαίδευσης, όπως αυτοί αναφέρονται στο άρθρο 17, δηλαδή:

•   στις Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης,

•   στα Ι.Ε.Κ. και

•   στα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης.

Κατά συνέπεια δεν απαιτείται η αγορά νέου σύγχρονου εργαστηριακού εξοπλισμού για τους προαναφερθέντες φορείς της μη τυπικής εκπαίδευσης.

2ον:

Τα Σ.Ε.Κ. διαθέτουν πλούσιο εργαστηριακό εξοπλισμό ο οποίος πρόσφατα μας έχει χορηγηθεί μέσω χρηματοδότησης και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

3ον:

Τα Σ.Ε.Κ. είναι ήδη στελεχωμένα από μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό, το οποίο σε αντίθετη περίπτωση, (ανάδυση υπεραριθμιών), θα περιερχόταν εντελώς αιφνιδιαστικά στη δυσχερή και ισοπεδωτικού χαρακτήρα δοκιμασία της διαθεσιμότητας.

4ον:

Επίσης τα Σ.Ε.Κ. διαθέτουν στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, άριστα εκπαιδευμένους Καθηγητές.

5ον:

Κρίνουμε επίσης σκόπιμο να σας ενημερώσουμε ότι στα πλαίσια μιας άτυπης αυτοαξιολόγησής μας που γίνεται στην αρχή κάθε σχολικού έτους, όταν καλούμαστε ανά ειδικότητα, να προχωρήσουμε στις αναθέσεις μαθημάτων, πάντοτε επιλέγουμε τους καλύτερους συναδέλφους μας εκπαιδευτικούς για τα απαιτητικά από πλευράς θεωρητικών γνώσεων και σύνθετων επαγγελματικών δεξιοτήτων, (τα λεγόμενα «δύσκολα»), εργαστηριακά μαθήματα.

6ον:

Τα Σ.Ε.Κ. ως θεσμός που λειτουργεί επί σειρά ετών, έχουν οργανωθεί σε εξαιρετικά ικανοποιητικό βαθμό και εμφανίζουν, επιτυχώς δοκιμασμένη, ιεραρχική δομή. (Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου τον τροχό).

7ον:

Στα Σ.Ε.Κ. μπορούμε με την πρωτοβουλιακή δράση, υποστήριξη και την εποπτεία των Σχολικών μας Συμβούλων, να καλούμε επαγγελματίες του χώρου οι οποίοι να διδάσκουν τους μαθητές μας εξειδικευμένα τεχνικά θέματα αιχμής, μια πρακτική που πολλά Σ.Ε.Κ. μέχρι σήμερα ακολουθούν. Οι συγκεκριμένες ώρες διδασκαλίας να προσμετρώνται στο σύστημα της Μαθητείας.

8ον:

Επίσης με την υποστήριξη των Σχολικών Συμβούλων μπορεί να θεσμοθετηθεί ένας μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών επισκέψεων σε διαφορετικούς χώρους εργασίας, οι οποίες να πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. μία επίσκεψη ανά δεκαπενθήμερο) και κατά τρόπο προγραμματισμένο. Και οι ώρες αυτές να προσμετρώνται στον θεσμό της Μαθητείας.

9ον:

Να δημιουργηθούν και να θεσμοθετηθούν μέσα στα Σ.Ε.Κ. διακλαδικές συνεργασίες μεταξύ των Καθηγητών διαφορετικής ειδικότητας με σκοπό την κατασκευή σύνθετων τεχνικών έργων – projects. Ενδεικτικά σας αναφέρουμε ότι για 7 ώρες την εβδομάδα, οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, να μπορούν να επισκέπτονται εντός του Σ.Ε.Κ. και κατά τρόπο συντεταγμένο, εργαστήρια διαφορετικών ειδικοτήτων προκειμένου να κατασκευάσουν π.χ. ένα έργο ρομποτικής. Κατά συνέπεια σε αυτήν την συγκεκριμένη περίπτωση του παραδείγματος θα προκύψει η σύνδραση και η συνεργασία Καθηγητών και μαθητών οι οποίοι θα προέρχονται από τις ειδικότητες  των Μηχανολόγων, των Ηλεκτρολόγων και των Ηλεκτρονικών. Η συμμετοχή των μαθητών στα έργα αυτά να συνυπολογίζεται στο σύστημα της Μαθητείας.

10ον:

Μέσω των Σ.Ε.Κ. αποφεύγεται το ενδεχόμενο της δημιουργίας προβλημάτων και εμπλοκών με άλλες σχολικές μονάδες οι οποίες θα συλλειτουργούν στο ίδιο σχολικό συγκρότημα, επειδή ακριβώς, σχεδόν όλες οι εργαστηριακές αίθουσες των Σ.Ε.Κ. διαθέτουν και χώρο διδασκαλίας.

11ον:

Στα Σ.Ε.Κ. να δοθεί η δυνατότητα της διοργάνωσης ημερίδων, διημερίδων κ.λ.π. έτσι ώστε σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση να προωθούνται και να υλοποιούνται πρωτοβουλίες  που να έχουν σχέση με την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, όπως ακριβώς προβλέπεται στο άρθρο 14 της Υ.Α. Γ2 6098 / 13.11.2001. Επομένως με το άνοιγμα των Σ.Ε.Κ. θα δίνεται η δυνατότητα σε επαγγελματίες της τοπικής κοινωνίας να ενημερώνουν τους μαθητές μας σχετικά με συγκεκριμένες επαγγελματικές δραστηριότητες της κάθε περιοχής.

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

Α.

Στο τέλος Απριλίου κάθε σχολικού έτους ο μαθητής να λαμβάνει από το Σ.Ε.Κ. σε συνεργασία με το οικείο ΕΠΑ.Λ., βεβαίωση επιτυχούς παρακολούθησης και φοίτησης. Στο χρονικό αυτό σημείο θα τερματίζεται και θα ολοκληρώνεται η α΄ φάση της Μαθητείας που θα έχει πραγματοποιηθεί στο Σ.Ε.Κ.

Στη συνέχεια ο μαθητής, εάν επιθυμεί να λάβει μέρος στις εξετάσεις πιστοποίησης, όπως ακριβώς αυτές προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 12 του σχεδίου Νόμου, τότε με δική του πρωτοβουλία και συμβουλευόμενος από τον ΟΑΕΔ τους καταλόγους επιχειρήσεων της περιοχής του, ο ίδιος να επιλέγει την επιχείρηση στην οποία θα μαθητεύσει, ανάλογα με τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και την πρακτική εμπειρία που ήδη θα έχει αποκομίσει από τη φοίτησή του στο Σ.Ε.Κ. κατά τη διάρκεια της α΄ φάσης της Μαθητείας.

Η β΄ φάση της Μαθητείας θα διαρκεί από την 1η Μαίου έως τις 31 Αυγούστου του σχολικού έτους και θα είναι προαιρετική. Σε αυτό ακριβώς το σημείο διασφαλίζεται αφενός το προαιρετικό της εκπαίδευσης του μαθητή στο χώρο εργασίας και αφετέρου αποφεύγεται το ενδεχόμενο συμφόρησης των εταιρειών από ασκούμενους μαθητές.

Εξυπακούεται ότι την ευθύνη τοποθέτησης σε χώρους εργασίας των φοιτούντων καθώς και όλα τα σχετικά με αυτή, θα έχει αποκλειστικά ο ΟΑΕΔ, όπως ακριβώς αναφέρεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 7 του σχεδίου Νόμου.

Στη συνέχεια οι απόφοιτοι της Τάξης Μαθητείας να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν Πτυχίο Ειδικότητας επιπέδου 4 από το ΕΠΑ.Λ., μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών πιστοποίησης των προσόντων τους, όπως ακριβώς προβλέπεται στο άρθρο 12, παράγραφος 4 του σχεδίου Νόμου.

Προκύπτει όμως εδώ ένα κεφαλαιώδες ερώτημα:

Στις εξετάσεις πιστοποίησης ο μαθητής θα ερωτηθεί και θα διαγωνιστεί σε τεχνικά θέματα που συνάντησε κατά τη διάρκεια της Μαθητείας στο χώρο που εργάστηκε

ή θα εξετάζεται εφ όλης της ύλης στα πλαίσια της συγκεκριμένης ειδικότητας;

Επειδή η απάντηση είναι προφανής, στο σημείο αυτό προκύπτει σοβαρή εμπλοκή.

Β.

Στο άρθρο 7 του σχεδίου Νόμου αναφέρεται ότι:

Η «Τάξη Μαθητείας» … και περιλαμβάνει Μαθητεία, Μάθημα Ειδικότητας και Προπαρασκευαστικά Μαθήματα Πιστοποίησης.

Στο άρθρο 9 το μάθημα ειδικότητας αναφέρεται ως:

«Ενισχυτική Εργαστηριακή Εκπαίδευση της Μαθητείας» επτά (7) συνολικά ωρών.

Παραμένει όμως ασαφές το περιεχόμενό του.

Προτείνουμε η «Τάξη Μαθητείας» να μην περιλαμβάνει ένα μόνο μάθημα ειδικότητας αλλά περισσότερα εργαστηριακά μαθήματα ειδικότητας (τα οποία να ανήκουν στις τεχνολογίες αιχμής), προκειμένου να δώσουμε στους μαθητές μας τη δυνατότητα: αφενός να αποκτήσουν πληρέστερη τεχνική συγκρότηση και αφετέρου να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις εξετάσεις πιστοποίησης.

Θεωρούμε εντελώς αδύνατο το Προπαρασκευαστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης, συνολικής διάρκειας 70 ωρών, μέσα στο ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο των 15 ημερών, (βλέπετε την τελευταία παράγραφο του άρθρου 9 του σχεδίου Νόμου), να είναι ικανό να προετοιμάσει άρτια τους μαθητές μας για τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες πιστοποίησης προσόντων, εκτός και εάν οι εξετάσεις αυτές εκφυλιστούν.

Τα ίδια ακριβώς θεωρούμε ότι ισχύουν και για τις Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης  (βλέπετε το εδάφιο 3 του άρθρου 22 του σχεδίου Νόμου).

Γ.

Επίσης εστιαζόμενοι στο άρθρο 9 και στην παράγραφο 3 του σχεδίου Νόμου είναι απορίας άξιο, (εκτός εάν εμείς δεν το κατανοούμε σωστά), πως ένας μαθητής ευρισκόμενος στο χώρο εργασίας της μαθητείας 5 ημέρες ανά εβδομάδα, να μπορεί ταυτόχρονα να παρακολουθεί σε δύο ημέρες την εβδομάδα, στη σχολική μονάδα, το εργαστηριακό μάθημα της «Ενισχυτικής Εργαστηριακής Εκπαίδευσης της Μαθητείας».

Δ.

Στο άρθρο 9 και στην παράγραφο 3 του σχεδίου Νόμου αναφέρεται ότι:

Στην «Τάξη Μαθητείας» το εργαστηριακό μάθημα «Ενισχυτική Εργαστηριακή Εκπαίδευση της Μαθητείας» ….. διδάσκεται στη σχολική μονάδα του ΕΠΑ.Λ. …..

Θεωρούμε ότι ένα εργαστηριακό μάθημα σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να διδάσκεται σε αίθουσα διδασκαλίας σχολικής μονάδας αλλά αντίθετα επιβάλλεται, για προφανείς λόγους, να διεξάγεται σε εργαστηριακή αίθουσα του Σχολικού Εργαστηριακού Κέντρου (Σ.Ε.Κ.).

Ε.

Πιστεύουμε επίσης ότι επειδή η «Τάξη Μαθητείας» ανήκει στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα, την εποπτεία και τον έλεγχο της λειτουργίας της θα πρέπει να την έχει αποκλειστικά το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Εν κατακλείδι θεωρούμε ότι:

•   Θα πρέπει από πλευράς Υπουργείου να επανεξεταστεί από μηδενική βάση το θέμα των Σχολικών Εργαστηριακών Κέντρων (Σ.Ε.Κ.) και ο ρόλος που αυτά μπορούν να διαδραματίσουν στα πλαίσια και του θεσμού της Μαθητείας.

•   Μέρος της μαθητείας να πραγματοποιείται εντός των Σ.Ε.Κ. (α΄ φάση: από 1 Σεπτεμβρίου έως 30 Απριλίου) και η Μαθητεία να ολοκληρώνεται σε επιλεγμένο από τον μαθητή χώρο εργασίας, από 1 Μαίου έως 31 Αυγούστου (β΄ φάση). Βέβαια οι ώρες της ιδιότυπης αυτής μαθητείας που προτείνουμε, εμφανίζονται μειωμένες, όμως το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Τάξης Μαθητείας θα πλαισιωθεί και από τη διδασκαλία των εργαστηριακών μαθημάτων ειδικότητας που σκοπό θα έχουν, όπως προαναφέρθηκε, την πληρέστερη τεχνική συγκρότηση του μαθητή και την ολοκληρωμένη προετοιμασία του για τις εξετάσεις πιστοποίησης.

Και λίγα λόγια από καρδιάς.

Εμείς οι Καθηγητές των ΕΠΑ.Λ., θεωρητικοί και εργαστηριακοί, αγωνιζόμενοι επί σειρά ετών στην 1η γραμμή που είναι η σχολική τάξη και η εργαστηριακή αίθουσα, αναμέναμε μετά από τόσα χρόνια, το 4ο έτος του Τεχνικού – Επαγγελματικού Λυκείου να ανήκει ουσιαστικά σε αυτό το ίδιο  το Λύκειο, επειδή ακριβώς έχουμε την πεποίθηση και τη βεβαιότητα ότι στους μαθητές μας μπορούμε – είμαστε ικανοί να τους προσφέρουμε συνδυαστικές και ολοκληρωμένες τεχνικές γνώσεις και πρακτικές δεξιότητες στα πλαίσια ενός ευρέος φάσματος επιπρόσθετων τεχνικών εξειδικεύσεων.

Εάν τους εγκαταλείψουμε καθολοκληρίαν στον διαφαινόμενο και επερχόμενο θεσμό της Μαθητείας, μήπως άραγε τους συρρικνώνουμε από τεχνικής πλευράς, αφού στην ουσία σε έναν χώρο εργασίας και για ένα ολόκληρο έτος θα ασχοληθούν μόνο με ένα αντικείμενο ειδίκευσης; Και βέβαια θεωρώντας ότι υφίσταται η ιδανική περίπτωση κατά την οποία οι Υπεύθυνοι στις επιχειρήσεις αυτές θα ασχοληθούν πραγματικά με τους μαθητές μας.

Άραγε θα απαιτηθεί από την Πολιτεία οι Υπεύθυνοι αυτοί Τεχνικοί οι οποίοι θα εμπλακούν από πλευράς των επιχειρήσεων στο θεσμό της Μαθητείας, εκπαιδεύοντας πρακτικά τους σπουδαστές μας, να έχουν πιστοποιηθεί ως εκπαιδευτές ενηλίκων; (Συσχετισμός με το εδάφιο 22 του άρθρου 26 – Είναι φανερό ότι εμμέσως πλην σαφώς, εκφράζουμε τις επιφυλάξεις μας για την ετοιμότητα των επιχειρήσεων να δεχθούν μαθητές μας και να τους εκπαιδεύσουν αποτελεσματικά, επειδή ακριβώς οι εκπαιδευτές απαιτείται να διαθέτουν και γνώσεις αλλά και παιδαγωγική κατάρτιση).

Με εκτίμηση,

Οι Καθηγητές Ηλεκτρονικών (κλάδου ΠΕ17.04):

Γάγγας Αλέξανδρος.

Θεοχάρης Ειρηναίος.

Πελαδαρινός Νικόλαος.