Κυριακή 26 Μαΐου 2013

Η ανάγκη σωστής και έγκαιρης αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας


Ολο τον κόσμο είχαν συγκλονίσει οι τέσσερις περιπτώσεις «μακελειού» που έλαβαν χώρα σε διάφορα σημεία των ΗΠΑ: Μέριλαντ 27/08/2012, Ιλινόι 7/09/2012, Οκλαχόμα 28/09/2012, Κονέκτικατ 14/12/2012. Η συστηματική μελέτη εκ μέρους μου όλων των μέχρι τώρα γνωστών περιπτώσεων μακελειών με οδήγησε στα παρακάτω συμπεράσματα.
Τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας στην Ελλάδα είναι ακόμη -πλην εξαιρέσεων- ήπιου χαρακτήρα και δεν έχουν πάρει τη μορφή του «μακελειού», όπως στο δημοτικό σχολείο του Νιούτον στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ (φωτογραφία).
Το φαινόμενο αυτό έχει ψυχική ρίζα στην προηγηθείσα συστηματική βαριά εξευτελιστική βία, σωματική και ψυχολογική, εκ μέρους οργανωμένης ομάδας συμμαθητών του εναντίον του εν συνεχεία δράστη του μακελειού χωρίς να του χορηγηθεί καμία προστασία από τους δασκάλους,
κάποτε ούτε και από τους γονείς του.
Τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας στην Ελλάδα είναι ακόμη -πλην εξαιρέσεων- ήπιου χαρακτήρα και δεν έχουν πάρει τη μορφή του «μακελειού», όπως στο δημοτικό σχολείο του Νιούτον στο Κονέκτικατ των ΗΠΑ (φωτΑυτή η αφόρητα εξευτελιστική μεταχείρισή του του δημιούργησε ισχυρότατο σύμπλεγμα κατωτερότητας. Η συνήθως διδομένη αυθαίρετη και άνετη δήθεν εξήγηση ψυχικής νόσου του δράστη είναι, τουλάχιστον κατά κανόνα, εντελώς αβάσιμη.
Το πολύ έντονο σύμπλεγμα κατωτερότητας, που του δημιούργησε αυτή η μεταχείριση από τους συμμαθητές του, κατέστησε αδύνατη την ένταξή του στην κοινωνία, που είναι ψυχικά απαραίτητη για κάθε άνθρωπο, και δημιούργησε και μίσος ισχυρότατο κατά των συμμαθητών του και απόφαση αυτοκτονίας. Μη μπορώντας να ικανοποιήσει την εκδίκησή του κατά των συμμαθητών του, αφού η τάξη του έχει διαλυθεί προ πολλού, την πραγματοποιεί εναντίον κάποιας άλλης τάξης σχολείου και κάποιων άλλων δασκάλων που παίζουν τον ρόλο υποκατάστατων των πραγματικών ενόχων.
Σε ελαφρότερες περιπτώσεις ενδοσχολικής βίας δημιουργείται πάντως διαφόρων βαθμών μειωμένη ικανότητα κοινωνικοποίησης και αξιοποίησης των ικανοτήτων του θύματος της ενδοσχολικής βίας. Αυτό συμβαίνει συνήθως στην Ελλάδα, όπου τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας είναι άλλου είδους. Δεν έχουν πάρει, όμως, τη μορφή του «μακελειού» των ΗΠΑ, έστω και αν κάποτε είναι σοβαρότατα.
Σοβαρότατη είναι, π.χ., η γνωστή περίπτωση του Αλέξη στη Βέροια, τον οποίο αφού δεν κατάφεραν να εξοντώσουν ψυχικά οι συμμαθητές του, τον δολοφόνησαν, βοηθούμενοι μάλιστα στο τέλος και από τους γονείς τους. Αλλη σοβαρή περίπτωση είναι αυτή της αλλοδαπής αρίστης μαθήτριας του σχολείου της Αμαρύνθου, την οποία εβίασαν επτά συμμαθητές της κατά σειρά, ενώ οι συμμαθήτριες της τραβούσαν βίντεο, το οποίο πρόβαλαν στην τάξη!
Και οι δύο περιπτώσεις είναι συνδεδεμένες με ρατσιστικές αντιλήψεις και τα θύματα είναι παιδιά μεταναστών, εξέχοντες συμμαθητές τους, τους οποίους δεν μπορούν να ανεχθούν ως ανωτέρους τους. Γενικά, η κατάσταση στα σχολεία μας από απόψεως ενδοσχολικής βίας επηρεάζεται πολύ από τον μεγάλο αριθμό παιδιών μεταναστών που συχνά αγνοούν και την ελληνική γλώσσα μέσα στην τάξη τους. Εντούτοις, υπάρχουν Ελληνες δάσκαλοι που τα βγάζουν θαυμάσια πέρα και κατορθώνουν να δημιουργήσουν καλές σχέσεις μεταξύ όλων των μαθητών τους.
Ας μην ξεχνάμε, εντούτοις, ότι και ελαφρότερες μορφές συστηματικής ενδοσχολικής βίας, εφόσον δεν διορθωθεί η κατάσταση και διαλυθεί η οργανωμένη ομάδα βίας, επιφέρουν διττά βλαβερά αποτελέσματα στην κοινωνία. Τα μεν θύματα θα έχουν κατά κανόνα μειωμένη απόδοση και αξιοποίηση των δυνάμεών τους λόγω αισθημάτων κατωτερότητας, όχι βαρύτατου βαθμού. Οι δε οργανωτές της βίας θα προσπαθούν να επιβληθούν στην κοινωνία με οποιονδήποτε αυθαίρετο και παράνομο τρόπο.
Οσον αφορά τη σωστή αντιμετώπιση της βίας, πρέπει να είναι προπαντός προληπτική. Προς επιτυχία αυτού του σκοπού, κύριος στόχος είναι η προσπάθεια εμπέδωσης από τρυφερή ηλικία στα παιδιά της ικανότητας να μπαίνουν στη θέση του άλλου και να μη διαπράττουν ποτέ εις βάρος του ό,τι δεν θα ήθελαν να πράξουν οι άλλοι εναντίον τους εάν ήταν στην ίδια θέση. Αυτό προϋποθέτει οι δάσκαλοι να είναι καταρτισμένοι στην ψυχολογία και να έχουν συνειδητοποιήσει το καθήκον της συνεχούς παρακολούθησης της ηθικοκοινωνικής στάσης των μαθητών τους.
Μερικοί στις ΗΠΑ προτείνουν ως κύριο μέσο αντιμετώπισης του φαινομένου τη χρήση βίας και μάλιστα με οπλοχρησία από τους δασκάλους εναντίον του επιτιθεμένου δράστη του μακελειού. Τέτοια στάση είναι απολύτως εσφαλμένη. Πρώτον, διότι δεν είναι προληπτική της εγκληματογένεσης του μακελειού. Εξάλλου, η οπλοχρησία από νεαρή ηλικία και η ευχερής προμήθεια όπλων αποτελούν ευνοϊκούς παράγοντες για την εμφάνιση του φαινομένου. Τελευταία μάλιστα, άρχισε να προβάλλεται η εξάσκηση στη σκοποβολή των δασκάλων ως ενδεικνυόμενο μέτρο αντιμετώπισης του φαινομένου!
Ηδη σχετικός νόμος ψηφίστηκε στη Λουιζιάνα και ετοιμάζεται και στη Βιρτζίνια, όπου οι πεζοναύτες στο γυμνάσιο Κουαντίκο οργάνωσαν σκηνή «μοντέλο άμυνας» κατά επίθεσης «τρελού» (με αληθινά πυρά, ρίψη κόκκινης βαφής στον «νεκρό» και με τους μαθητές να τρέχουν πράγματι έξαλλοι προς άλλους χώρους για να σωθούν).
Ο πρόεδρος Ομπάμα αντιθέτως ήθελε ευλόγως να δυσχεράνει την προμήθεια όπλων από τους νέους, αλλά συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις, Η ενίσχυση της αντίδρασης μόνο με τη βία και μάλιστα συνδυασμένη με οπλοχρησία θα ενισχύσει αντί να εξαλείψει τα τραγικά αυτά φαινόμενα.
Είναι σαφές ότι οι αντιδράσεις αυτές έχουν ως κίνητρο τα κερδοσκοπικά συμφέροντα των εμπόρων όπλων και κουρελιάζουν τις βασικές αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που στηρίζονται στο σεβασμό της ανθρώπινης αξίας χωρίς καμία διάκριση καθώς και στα δικαιώματα του παιδιού που προστατεύει η Διεθνής Σύμβαση του Παιδιού.
Τονίζουμε ότι δεν επιτρέπεται να υπερισχύει της ανθρωπιάς και του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του παιδιού η κερδοσκοπική μανία των εμπόρων όπλων.
Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
εθνος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου