Απομονωμένη η Μέρκελ, ετοιμάζεται για «εκπτώσεις»

Η διάλυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κύπρου, που αποφασίστηκε στις 15 Μαρτίου από το Εurogroup, θα επεκταθεί τώρα και σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας μέσω του Μνημονίου που συμφώνησε η Λευκωσία με την τρόικα. Οι προβλέψεις είναι «μαύρες», καθώς μιλούν για διψήφια ύφεση το 2013 με έκρηξη της ανεργίας.

Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι η Κύπρος θα είναι το τελευταίο μεγάλο θύμα, γιατί πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά η ευρωζώνη βρίσκεται σήμερα στη χειρότερη κατάσταση από τη σύστασή της, στις αρχές της περασμένης δεκαετίας. Το οριακό σημείο στο οποίο βρίσκεται επιβάλλει σημαντικές αποφάσεις, ορισμένες άρχισαν ήδη να λαμβάνονται, ενώ οι σπουδαιότερες, συμπεριλαμβανομένης και εκείνης της περαιτέρω μείωσης του ελληνικού χρέους, θα έρθουν μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Ο εκβιαστικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η περίπτωση της Κύπρου και οι παλινωδίες σχετικά με το «κούρεμα» των καταθέσεων έχουν βαρύνει σε τέτοιο σημείο το κλίμα σε επίπεδο ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, που ουδείς δείχνει διατεθειμένος να αναλάβει τις ευθύνες του για όσα

έγιναν.

Παρασκηνιακά, όλοι δείχνουν προς την πλευρά του Βερολίνου, υποστηρίζοντας ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν ο εμπνευστής, ενώ η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έκανε τη «βρόμικη δουλειά», εκβιάζοντας και απειλώντας τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη στη συνεδρίαση του Εurogroup στις 15 Μαρτίου. Το βέβαιο είναι ότι η Γερμανία ναι μεν έπαιξε καίριο ρόλο, ωστόσο ευθύνη έχουν και όλοι οι άλλοι, κυβερνήσεις και αξιωματούχοι της ευρωζώνης, για την παθητική στάση τους.

Το βαρύ πολιτικό κλίμα που υπάρχει μετά την απόφαση για την Κύπρο έρχεται να προστεθεί στις έντονες ανησυχίες για την πορεία της οικονομίας, όπου οι προοπτικές κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές θεωρούνται σήμερα. Η σιγουριά που υπήρχε πριν από λίγες εβδομάδες τόσο στην Κομισιόν όσο και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για επιστροφή της ευρωζώνης σε ανάπτυξη, στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, δεν υφίστανται πλέον, αφού τα δύο κοινοτικά όργανα εμφανίζονται τώρα επιφυλακτικά μιλώντας για ανάκαμψη υπό προϋποθέσεις.

Το αντιγερμανικό κλίμα δεν περιορίζεται μόνο στις μνημονιακές χώρες, αλλά εξαπλώνεται και στην υπόλοιπη ευρωζώνη, ακόμη και στη Γαλλία, όπου ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ επικρίνεται για εξαιρετικά παθητική στάση έναντι της Γερμανίας, κάτι δηλαδή για το οποίο κατηγορούσε ο ίδιος προτού εκλεγεί τον προκάτοχό του, Νικολά Σαρκοζί. Το βέβαιο είναι ότι το Βερολίνο δεν αντέχει πολιτικά αυτή την απομόνωση και κάθε φορά που στο παρελθόν βρέθηκε στο «στόχαστρο» έκανε τ’ απαραίτητα ανοίγματα για την εκτόνωση της κρίσης.

Στις Βρυξέλλες δεν αναμένουν σημαντικά γερμανικά ανοίγματα πριν από τις εθνικές εκλογές του φθινοπώρου, διότι αυτό που «πουλάει» στους Γερμανούς ψηφοφόρους η Ανγκελα Μέρκελ, πέρα από την εξαιρετική οικονομική κατάσταση της χώρας, είναι ότι έβαλε τάξη στην ευρωζώνη μέσω των Μνημονίων ώστε στο μέλλον να μη ζητηθούν πάλι δανεικά από τη Γερμανία.

Μέχρι το φθινόπωρο θα υπάρξουν κάποιες «εκπτώσεις», όπως, για παράδειγμα, η επιμήκυνση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά και της αποπληρωμής των δανείων μνημονιακών χωρών. Ηδη, το Βερολίνο άναψε το «πράσινο φως» στην Κομισιόν να εισηγηθεί πρόσθετο χρόνο ενός έτους για τη Γαλλία, ώστε να επαναφέρει το έλλειμμά της κάτω του 3% στο τέλος του 2014 αντί για φέτος. Θα δοθεί επίσης ένας επιπλέον χρόνος, για τρίτη φορά, στην Ισπανία, ενώ όλα δείχνουν ότι το ίδιο θα συμβεί και με την Πορτογαλία, επίσης για τρίτη φορά.

Στην προσεχή άτυπη συνεδρίαση του Εurogroup, στις 12 Απριλίου στο Δουβλίνο, αναμένεται να ληφθεί πολιτική απόφαση και για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων διάσωσης που πήραν από την ευρωζώνη η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Οι αποφάσεις αυτές -που μπορούν ν’ αλλάξουν τα δεδομένα στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και αναμένονται μετά τις γερμανικές εκλογές- θα βοηθήσουν τις κυβερνήσεις των παραπάνω χωρών, δεδομένου ότι θα οδηγήσουν σε μια χαλάρωση της δημοσιονομικής προσπάθειας, διευκολύνοντας τις προσπάθειες απεγκλωβισμού από την ύφεση.

Το 2014 η επανεξέταση του ελληνικού χρέους

ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ θεωρούν καθοριστική για την ευρωζώνη την ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης και πιστεύουν ότι το Βερολίνο, το οποίο σήμερα «τρενάρει» τη διαδικασία, τελικά θα συναινέσει στη λήψη των αποφάσεων μέχρι το τέλος του έτους.

Το πρώτο βήμα έχει ήδη γίνει με τον ευρωπαϊκό μηχανισμό εποπτείας των τραπεζών υπό την αιγίδα της ΕΚΤ, ενώ απομένουν δύο ακόμη καθοριστικά βήματα: η έγκριση της πρότασης της Κομισιόν για εξυγιάνσεις ή εκκαθαρίσεις τραπεζών και η εναρμόνιση της λειτουργίας των συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων.

Με την ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα βρίσκονται υπό τη στενή εποπτεία της ΕΚΤ, ενώ ακόμη και για τις ακραίες περιπτώσεις χρεοκοπίας που θα εμφανίζονται θα υπάρχουν τα εργαλεία για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, χωρίς να επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι και οι καταθέτες μέχρι 100.000 ευρώ.

Αναφορικά με την Ελλάδα, η δέσμευση που έχουν αναλάβει οι χώρες της ευρωζώνης έναντι του ΔΝΤ είναι να επανεξετάσουν το θέμα το 2014 και, εφόσον διαπιστώσουν ότι η Ελλάδα έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις της, να προχωρήσουν σε περαιτέρω μείωση του χρέους. Η τάση που επικρατεί σήμερα είναι να επισπευστεί η διαδικασία, ώστε να δοθεί μια επιπλέον ανάσα στην οικονομία, αλλά και να επιβραβευτεί η κυβέρνηση για τις προσπάθειές της.

Νίκος Μπέλλος για τον Τύπο της Κυριακής