Η λάσπη και ο γύρος του κόσμου

Το τέρας. 

Μια φωτογραφία από τις Σκουριές αποδεικνύει τη μόλυνση που έχει συντελεστεί στην περιοχή από τα μεταλλεία χρυσού. Η θάλασσα είναι γεμάτη κίτρινη λάσπη. Διαδώστε όπου μπορείτε.

Το ρεπορτάζ.
Μεταξύ μας, δεν χρειάζεται καν ρεπορτάζ. Λίγο να ξέρεις την περιοχή, καταλαβαίνεις αμέσως ότι αυτό που δείχνει η φωτογραφία δεν είναι καν οι διάσημες Σκουριές, εκεί όπου ο χρυσός έχει διχάσει τον κόσμο κι έχει μετατρέψει την Ιερισσό σε μικρό γαλατικό χωριό. Η φωτογραφία απεικονίζει το Στρατώνι, χωριό που απέχει από τις Σκουριές αρκετά χιλιόμετρα και βρίσκεται στη θάλασσα. Στο χάρτη αυτόν μπορείτε να διακρίνετε δεξιά, στον κόλπο της Ιερισσού, το παραθαλάσσιο Στρατώνι ενώ τις Σκουριές θα τις φανταστείτε στον ορεινό όγκο κοντά στο χωριό Μεγάλη Παναγία. Η Ιερισσός βρίσκεται κάτω από το Στρατώνι.

Πρώτο δεδομένο: οι Σκουριές δεν είναι παραθαλάσσιες, όπως δηλώνει η φωτογραφία.

Δεύτερο δεδομένο: η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός δεν κάνει ακόμη εξόρυξη χρυσού και η μόλυνση πιθανολογείται, αλλά δεν έχει συντελεστεί.

Τρίτο δεδομένο: η φωτογραφία δεν είναι τωρινή. Η φωτογραφία είναι του 2010, μετά από μια θεομηνία που έπληξε την περιοχή. 

Όπως αντιγράφω από δημοσίευμα της εφημερίδας «Αγγελιοφόρος»της 12ης Φεβρουαρίου 2010 «Μετά από μία άνευ προηγουμένου νεροποντή, ολόκληρο σχεδόν το νοτιοανατολικό τμήμα του νομού Χαλκιδικής «πνίγηκε» από τα ορμητικά νερά, δεκάδες κατοικίες και καταστήματα πλημμύρισαν, ενώ από τις κατολισθήσεις που σημειώθηκαν πολλά σημεία του οδικού δικτύου υπέστησαν καταστροφές, με αποτέλεσμα να αποκοπεί η πρόσβαση σε ένα μεγάλο κομμάτι του νομού».

Οk, τελειώσαμε με τα δεδομένα της φωτογραφίας. Είπαμε να είμαστε φανατισμένοι κι αγωνιστικοί, αλλά η προπαγάνδα έχει και τα όριά της. Άσε δε, που τέτοιες μέθοδοι βλάπτουν σοβαρά τον αγώνα των κατοίκων.

Για να χαλαρώσουμε, σε αυτό το λινκ μπορούμε να δούμε εντυπωσιακές φωτογραφίες από τη συμβολή ποταμών όπου ο ένας κατεβάζει λάσπη κι ο άλλος δεν κατεβάζει. Παραδόξως, ορισμένες φωτογραφίες είναι από χώρες που δεν μπορούν να κατηγορηθούν για έλλειψη περιβαλλοντικών κανόνων και ανοχή στην παρανομία, όπως η Γερμανία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ ή ο Καναδάς.

Ας δούμε τώρα τι συνέβη με τη θεομηνία εκείνη. Ο τότε ευρωβουλευτής των «Οικολόγων Πράσινων», Μιχάλης Τρεμόπουλος, επισκέφτηκε την περιοχή δυο μέρες μετά την καταστροφή και δήλωσε πεπεισμένος ότι τα αίτια της καταστροφής δεν είναι μόνο φυσικά. «Υπάρχουν αποθέσεις εξορυκτικών δραστηριοτήτων εδώ και 35 χρόνια, καθώς και στοιχεία για το ότι αυτές οι αποθέσεις συγκρατούνταν από σιδερόβεργες, ώσπου με μια μεγάλη βροχόπτωση ήρθε η καταστροφή. Υπήρχαν άνθρωποι που το προέβλεψαν. Παρ' όλα αυτά, δεν έγινε κάτι και συνέβη το κακό. Τώρα χρειάζεται μια άρτια, αξιόπιστη και ανεξάρτητη διερεύνηση και τεκμηρίωση για τα αίτια και τη σύνθεση των φερτών υλών. Οι κάτοικοι του Στρατωνίου χρειάζονται τη συμπαράσταση της πολιτείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να ξεπεράσουν τις πληγές τους και για να αποκατασταθούν παρεμβάσεις δεκαετιών. Μετά από αυτό θα πρέπει να ακολουθήσει μια ευρύτατη και γενναία συζήτηση για το μέλλον της περιοχής, που για πολύ καιρό κρατήθηκε όμηρος μιας μονομερούς και καθόλου πράσινης ανάπτυξης». Λίγες μέρες αργότερα, κατέθεσε ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σχετικά με την ενημέρωση που πιθανόν παρείχε στις ευρωπαϊκές αρχές η Ελλάδα, με λήψη μέτρων ώστε να υπάρξει έρευνα για τα αίτια και τις δυνατότητες αποζημίωσης. Ταυτόχρονα, ο τότε δήμαρχος της περιοχής ζήτησε τη διενέργεια έρευνας από επιτροπή του ΤΕΕ για τα αίτια.

Η απάντηση της Κομισιόν ήρθε από τον Επίτροπο Περιβάλλοντος, Γιάνες Ποτότσνικ, λίγες μέρες μετά και ενημέρωνε τον κ. Τρεμόπουλο ότι τα κράτη μέλη ενημερώνουν μια φορά τον χρόνο για ανάλογα περιστατικά και για τα αίτιά τους κι ότι η Ελλάδα δεν έχει υποχρέωση να στείλει έκθεση πριν την 1η Ιουλίου. Επίσης, του επισήμανε ότι ο φορέας εκμετάλλευσης συνήθως φέρει την ευθύνη, έστω κι αν πρόκειται για φυσικές καταστροφές κι ότι είναι ευθύνη των αρχών να εξακριβώσουν την ευθύνη και το μέγεθός της. Τέλος, ότι το ταμείο αλληλεγγύης αποζημιώνει μόνο τις αρχές για τις προσπάθειές τους να αποκαταστήσουν τις περιοχές που έχουν καταστραφεί και όχι τους ιδιώτες. (Τα παραπάνω μου τα είπε τηλεφωνικώς ο κ. Τρεμόπουλος, δεν έχω στα χέρια μου το έγγραφο και γι' αυτό τον λόγο δεν χρησιμοποιώ την επίσημη ορολογία που αυτά περιέχουν και συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις).

Το ΤΕΕ συγκρότησε επιτροπή και διενήργησε έρευνα. Δυστυχώς, το «διά ταύτα» της δεν υπάρχει στην ιστοσελίδα, ωστόσο όπως φαίνεται από το «επειδή» της και απ’ ό,τι μου είπε ο κ. Τρεμόπουλος, το συμπέρασμα είναι ότι πρόκειται για φυσική καταστροφή ανεξάρτητη από ανθρώπινη παράγοντα και τις δραστηριότητες της εταιρείας. Απ’ όσο διακρίνω στο λινκ, στο πόρισμα αναφέρεται ότι «Οι βροχοπτώσεις της περιόδου από τις 6 έως τις 10 Φεβρουαρίου 2010 χαρακτηρίσθηκαν από διάρκεια και ένταση, παρέχοντας συνολικό ύψος βροχής (~250 mm), που αντιστοιχεί περίπου στο 50% του ετήσιου βροχομετρικού ύψους. Το μέγιστο ημερήσιο ύψος βροχής (164mm) της 10ης Φεβρουαρίου αντιστοιχεί σε 30-40% του ετήσιου. Τα μεγέθη αυτά περιλαμβανομένης της μέγιστης έντασης ~70mm/hr κατά τις απογευματινές ώρες της 10ης Φεβρουαρίου είναι πρωτοφανή για τα μετεωρολογικά δεδομένα της περιοχής». Δηλαδή, μέσα σε ένα απόγευμα έπεσε το 30-40% της βροχής που πέφτει σ’ έναν χρόνο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συνέβη κάτι τέτοιο, αν και όχι σε τέτοια ένταση. Ο Μιχάλης Τρεμόπουλος θυμάται περίπου 15 χρόνια πριν, όταν εργαζόταν ως δημοσιογράφος στην ΕΡΤ3, είχε μεταβεί για ρεπορτάζ στην περιοχή μετά από μεγάλης έντασης καταιγίδα. «Έβγαινε νερό και λάσπη από τις παλιές στοές και έτρεχε στη θάλασσα. Αυτό που ο κόσμος δεν γνωρίζει είναι ότι υπάρχουν παλιές στοές στην περιοχή από άλλες εξορύξεις κι οι κάτοικοι πίστευαν ότι αν προχωρούσε η επένδυση του χρυσού θα έπεφταν χρήματα από την εταιρεία στις παλιές εγκαταστάσεις προκειμένου να καθαριστούν. Πιστεύω ότι το σαθρό έδαφος δεν συγκράτησε μπάζα με απόβλητα από τις εσωτερικές εξορύξεις κι αυτά παρασύρθηκαν κι έφτασαν στη θάλασσα».

Ο κ. Τρεμόπουλος τονίζει, επίσης, ότι «οι κάτοικοι δεν ήθελαν να βγει το βίντεο στην ΕΡΤ3, διότι θα έχει επιπτώσεις στον τουρισμό. Το βίντεο, τελικά, δεν έπαιξε ούτε σε δελτίο ειδήσεων, ούτε σε κάποια εκπομπή της ΕΡΤ3, ενώ καταστράφηκε μετά από λίγο καιρό. Ωστόσο, επειδή είχα πλάνα κι από μια δική μου μικρή κάμερα και θέλησα αργότερα να τα δώσω σε εκπομπές άλλων ιδιωτικών καναλιών, παρόλο που αρχικά η απάντηση ήταν παραπάνω από θετική, δεν έπαιξαν τελικά ποτέ».

Το 2010, η παραλία του Στρατωνίου ήταν μία από τις 14 του τότε δήμου Σταγείρων–Ακάνθου που βραβεύτηκε με γαλάζια σημαία από την Ελληνική Επιτροπή Προστασίας της Φύσης

Συμπέρασμα δικό μου: όπου δω ότι κάτι «κάνει τον γύρο του κόσμου» ή πρέπει να «διαδώστε», φυσώ και το γιαούρτι.

Χριστίνα Ταχιάου
protagon.gr