Ο υπουργός Παιδείας για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Απόλυτα αναγκαίο χαρακτήρισε ο υπουργός Παιδείας Κ. Αρβανιτόπουλος τον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας , απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Κυκλάδων Παναγιώτη Ρήγα , σχετικά με τη συνέχιση της λειτουργίας του Τμήματος

Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Σύρο.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΗΓΑΣ:
Κύριε Υπουργέ, είναι γνωστό ότι μία νέα αρχιτεκτονική θα ανασυγκροτήσει τις δομές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ερώτημά μας, στο οποίο σας καλούμε να απαντήσετε, για να έχουμε τη σχετική πληροφόρηση, είναι εάν είναι στις προθέσεις του Υπουργείου Παιδείας η κατάργηση του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Κύριε Πρόεδρε, η λειτουργία του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που εντοπίζεται σε αρκετά νησιά του Αιγαίου, έχει αποδώσει θετικούς καρπούς εδώ και πολλά χρόνια και τα τελευταία οκτώ χρόνια

υπάρχει το συγκεκριμένο Τμήμα στη Σύρο. Στη δευτερολογία μου, μάλιστα, θα αναπτύξω τις θετικές παραμέτρους λειτουργίας του συγκεκριμένου Τμήματος.
Όμως, θα ήθελα ευθύς εξαρχής να πω ότι η ερώτησή μας και η στήριξη που παρέχουμε στη διατήρηση της λειτουργίας του Τμήματος δεν έχει ως αφετηρία, ως βάση, καμία απολίτικη και ατεκμηρίωτη τοπικιστική προσέγγιση του θέματος. Μακριά από εμένα και από τον πολιτικό φορέα που εκπροσωπώ η αντίληψη ότι η λειτουργία πανεπιστημιακών τμημάτων έχει ως στόχο αποκλειστικά και μόνο τη στήριξη της τοπικής οικονομίας και όλα αυτά τα οποία ακούγονται, σχετικά με τη λειτουργία των πανεπιστημίων. Δεν είναι αυτός ο ρόλος. Εάν θέλουμε να στηρίξουμε την τοπική οικονομία, ας κάνουμε άλλες παρεμβάσεις.
(Στο σημείο αυτό την Προεδρική Έδρα καταλαμβάνει ο Β' Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΝΑΚΟΣ)
Η ερώτησή μου είναι επί της ουσίας. Το συγκεκριμένο Τμήμα με αυτά που θα αναφέρω στη δευτερολογία μου έχει επιδείξει πολύ θετικά αποτελέσματα μετά από την οκτάχρονη λειτουργία του και θεωρώ ότι όλοι οι λόγοι που θα αναφέρω συνηγορούν υπέρ της διατήρησης του συγκεκριμένου Τμήματος. Θα σας ακούσω και θα τοποθετηθώ στη δευτερολογία μου, προσκομίζοντας συγκεκριμένα επιχειρήματα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Το λόγο έχει ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Αρβανιτόπουλος για τρία λεπτά.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εγώ χαίρομαι που ο συνάδελφος τοποθετήθηκε με αυτόν τον τρόπο, με την έννοια ότι το συγκεκριμένο ζήτημα, που αφορά ένα συγκεκριμένο Τμήμα σε μια συγκεκριμένη περιοχή της Ελλάδος, δεν μπορεί να ειδωθεί αποσπασματικά, αλλά πρέπει να συμπεριληφθεί σε μία γενικότερη μελέτη της υπάρχουσας ακαδημαϊκής αρχιτεκτονικής.
Θέλω να πω ότι το σχέδιο «ΑΘΗΝΑ», που αφορά τον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας, εκκινεί ακριβώς από μια κοινή παραδοχή, ότι το μοντέλο ανάπτυξης των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως το βιώσαμε την τελευταία εικοσαετία, παρουσίασε πάρα πολλές στρεβλώσεις και εν πολλοίς σε πολλά σημεία έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδα, υπό την έννοια ότι εισάγουμε σε πολλά τμήματα νέους ανθρώπους, για να τους εξάγουμε μελλοντικούς ανέργους.
Όλα αυτά τα θέματα είναι θέματα τα οποία πρέπει να δούμε συνολικά. Γι' αυτό και παρουσιάσαμε τα στάδια αυτής της μελέτης. Πρέπει να δούμε την αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης, να θεσπίσουμε κριτήρια για τον εξορθολογισμό αυτής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αυτού του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας που έχουμε μπροστά μας, να προχωρήσουμε σε διάλογο με την ακαδημαϊκή κοινότητα, με τους αρμόδιους φορείς και τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και την κοινωνία εν γένει και να προχωρήσουμε σε αποφάσεις το Δεκέμβριο. Και το λέω αυτό, γιατί ο εξορθολογισμός του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας είναι απόλυτα αναγκαίος, γιατί και η υπάρχουσα κατάσταση αδικεί τους θύλακες αριστείας και τις νησίδες ποιότητας που υπάρχουν στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και ιδιαίτερα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Θέλω να πω, λοιπόν, ότι όλα τα επιμέρους θα πρέπει να τα εντάξουμε σε μια συνολική προσέγγιση, να δούμε τα γνωστικά αντικείμενα και πώς θα εξορθολογίσουμε αυτήν την πανσπερμία γνωστικών αντικειμένων που υπάρχουν, που δεν λογοδοτούν ούτε σε γνωσιακές επιστημονικές ανάγκες, αλλά και κυριότερα δεν λογοδοτούν σε καμία αναπτυξιακή προοπτική.
Θα πρέπει λοιπόν να δούμε τα γνωστικά αντικείμενα, τι τμήματα θεραπεύουν ποια γνωστικά αντικείμενα, πώς ανταποκρίνονται αυτά σε επιστημονικές ανάγκες, πώς συνδέονται με τους αναπτυξιακούς τομείς που θέλει να ακολουθήσει ο εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός ανάπτυξης στην πατρίδα μας, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σ' έναν εξορθολογισμό.
Θα έλεγα, κατά την άποψή μου, ότι είναι το πιο κρίσιμο διακύβευμα αυτής της εποχής. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική ανάκαμψη της χώρας εάν δεν υπάρξει αναγέννηση του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα έλεγα ότι αυτός ο εξορθολογισμός αφορά όλους μας και πρέπει να γίνει συντεταγμένα, πρέπει να γίνει μέσα από διάλογο και πρέπει να γίνει μέσα από συναίνεση, διότι εδώ δεν χωρούν ούτε κομματικά φίλτρα, ούτε κομματικές παρωπίδες. Είναι ένα εθνικό σχέδιο, ανταποκρίνεται σ' έναν εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό και νομίζω ότι αφορά όλους μας. Γι' αυτό θα προχωρήσουμε συντεταγμένα και θα δούμε τα πράγματα συνολικά.
Χαίρομαι και πάλι για το γεγονός ότι η τοποθέτησή σας δεν είχε αυτό το χαρακτήρα του αποσπασματικού, του τοπικίστικου, το οποίο δεν συνάδει με το συνολικό εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Το λόγο έχει ο κ. Ρήγας για τρία λεπτά.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΗΓΑΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, δεν πρόκειται να επιχειρηματολογήσω και εγώ για τα αυτονόητα. Είναι προφανές ότι όποιος σήμερα έχει μια πραγματική αγωνία για τη συνολική ανάκαμψη της χώρας, δεν μπορεί παρά να βλέπει ότι αυτό περνάει μέσα από την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Μια παράμετρος αυτής της αλλαγής στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι και η αλλαγή της αρχιτεκτονικής στις δομές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Για το συγκεκριμένο Τμήμα στο οποίο αναφέρομαι, θα έλεγα ότι από την έρευνα που και εγώ έχω κάνει και βεβαίως και οι αρχές της εκπαίδευσης, στον ελλαδικό χώρο έχει το μοναδικό γνωστικό αντικείμενο. Δηλαδή δεν υπάρχει άλλο τμήμα που να έχει το ίδιο ή αντίστοιχο γνωστικό αντικείμενο με αυτό που έχει το συγκεκριμένο τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που εδρεύει στη Σύρο.
Δεύτερον, πολύ πρόσφατα η εντεταλμένη Επιτροπή από την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης Ανώτατης Εκπαίδευσης, έχει κάνει μια πολύ θετική έκθεση για τη λειτουργία του συγκεκριμένου Τμήματος.
Το τρίτο που πρέπει να μας ενδιαφέρει και έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι ακόμα και στην περίοδο της κρίσης, οι απόφοιτοι του συγκεκριμένου Τμήματος βρίσκουν ικανοποιητική διέξοδο στην αγορά εργασίας. Δηλαδή είναι ένα τμήμα το οποίο ακόμα και σήμερα έχει να δώσει πολύ θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την απορροφητικότητα των αποφοίτων σε μια αγορά εργασίας, η οποία δεν είναι και καθόλου ευημερούσα και ανθούσα σε περίοδο κρίσης.
Το τέταρτο που θα ήθελα να πω είναι ότι είναι μια νησίδα ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αυτό το Τμήμα γιατί και στην υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και σε συνεργασίες πανεπιστημιακών ιδρυμάτων έχει μια πολύ σημαντική παρουσία.
Ένα ακόμα που πρέπει να λάβουμε υπ' όψιν μας σε αυτήν την εποχή είναι ότι όλη η κτηριακή υποδομή που στεγάζει σήμερα τις δραστηριότητες αυτού του Τμήματος του Πανεπιστημίου Αιγαίου έχει παραχωρηθεί από το Δήμο Σύρου Ερμούπολης. Το κράτος, το Υπουργείο Οικονομικών δεν επιβαρύνεται καθόλου από τη λειτουργία του συγκεκριμένου Τμήματος αφού πολύ σημαντικά ιστορικά κτήρια της Σύρου, που αποτελούν αρχιτεκτονική κληρονομιά και κτηριακό πλούτο του νησιού, έχουν παραχωρηθεί και εκεί γίνονται τα μαθήματα, εκεί υπάρχουν οι βιβλιοθήκες και υπάρχει η στέγαση όλων των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
Επίσης, έχει παραχωρηθεί ένας σημαντικός χώρος, ένα οικόπεδο αρκετά ικανοποιητικό όσον αφορά τη θέση και την έκταση, προκειμένου στο μέλλον, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, να αναγερθεί το συγκρότημα στέγασης των δραστηριοτήτων του Τμήματος.

Για όλους αυτούς τους λόγους και επειδή επιπρόσθετα αποτελεί ένα ζωντανό κύτταρο γνώσης και πολιτισμού αυτό το τμήμα, θα έλεγα ότι το Υπουργείο Παιδείας μέσα στο σχεδιασμό θα πρέπει πολύ γρήγορα να καταλήξει στα συμπεράσματα που ελπίζω κι εύχομαι -θα το παρακολουθήσω αυτό- να μην έχουν ως αποτέλεσμα την κατάργηση του συγκεκριμένου τμήματος.
Πρόθεσή μας είναι να ενισχύσουμε και να βοηθήσουμε αυτή την προσπάθεια. Είναι και δικό μας σχέδιο, αλλά θα έλεγα ότι επιβάλλεται εκεί που η διατήρηση των συγκεκριμένων τμημάτων είναι υπέρ της αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού συστήματος να μην προχωρήσουμε σε αποσπασματικού τύπου καταργήσεις τμημάτων.
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Το λόγο έχει ο Υπουργός, κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, για τρία λεπτά.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Το αντίθετο θα έλεγα απαντώντας στην τελευταία αποστροφή του συναδέλφου. Τα κριτήρια και οι αποφάσεις μόνο αποσπασματικές δεν θα είναι. Και επειδή αναφερθήκατε σε μερικές από τις παραμέτρους που πρέπει να εξεταστούν για να πάρουμε αποφάσεις, θα σας έλεγα ότι οι παράμετροι είναι πολλές και είναι και περίπλοκες, αλλά το ανάγλυφο αυτών των κριτηρίων και των παραμέτρων θα το εκθέσουμε στην ελληνική κοινωνία, ούτως ώστε να πάρουμε τις αποφάσεις με διαφάνεια και μέσα διάλογο και συναίνεση.
Είναι πολλές οι παράμετροι. Είναι τα γνωστικά αντικείμενα. Αναφερθήκατε στην αντιστοίχιση των γνωστικών αντικειμένων με τις ανάγκες της αγοράς. Είναι μια παράμετρος. Θα σας έλεγα ότι δεν πρέπει να δούμε την αντιστοίχιση γνώσης και αγοράς ως σχέση αιτίου-αιτιατού. Θα πρέπει να δούμε και τη γνώση ως καλλιέργεια, αλλά τα γνωστικά αντικείμενα σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να λογοδοτούν σε επιστημονικές αναγκαιότητες. Υπάρχουν, όπως είπατε, τα θέματα περιουσίας, υπάρχει πρωτίστως το εθνικό συμφέρον.
Αλλά υπάρχουν και τα κριτήρια τα οποία πρέπει να συνδέσουν κυρίως τα περιφερειακά ιδρύματα με τη στρατηγική ανάπτυξη των Περιφερειών. Δηλαδή, θα πρέπει τα γνωστικά αντικείμενα των περιφερειακών ιδρυμάτων να αντιστοιχηθούν με πραγματικές αναπτυξιακές ανάγκες των Περιφερειών. Να δούμε, δηλαδή, που υπάρχουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα στην οικονομική ανάπτυξη συγκεκριμένων Περιφερειών, να υπάρξει αντιστοίχιση ανάμεσα στα τμήματα και στο τι θεραπεύουν ως γνωστικά αντικείμενα τα τμήματα αυτά και τις αναπτυξιακές προτεραιότητες των Περιφερειών.
Δεν θέλω να μακρηγορήσω, τα κριτήρια θα είναι πολλά και περίπλοκα. Θα τα εκθέσουμε σε πλήρη ανάπτυξη και βάσει αυτών των κριτηρίων μέσα από το διάλογο θα καταλήξουμε σε ένα συνολικό σχέδιο, το σχέδιο «ΑΘΗΝΑ», το οποίο μέχρι το Δεκέμβριο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί, ούτως ώστε μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου, να προχωρήσουμε σε πιο ανταγωνιστικά δημόσια πανεπιστήμια, πανεπιστήμια τα οποία δεν θα εξάγουν ανέργους, αλλά θα δίνουν στους νέους και στις νέες αυτά τα οποία χρειάζονται για να έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα όταν βγουν στο στίβο της ζωής, στο στίβο της εργασίας.
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Νάκος): Ευχαριστούμε τον κύριο Υπουργό.