Εκτός τροχιάς το ελληνικό δημόσιο χρέος - Αποκλίνει από το στόχο του 120%

Πολιτική λύση με οικονομικό… επίχρισμα αναζητούν Τρόικα και κυβέρνηση, προκειμένου να θεωρηθεί βιώσιμο το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς νέο «κούρεμα» και να ανοίξει έτσι ο δρόμος για την εκταμίευση της δανειακής δόσης των 31,5 δισ. ευρώ, η οποία μπορεί να φτάσει τα 36,5 δισ. ευρώ αν αποδεσμευτεί και η προγραμματισμένη για τον Σεπτέμβριο δόση των 5 δισ. ευρώ.

Σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη και Αθήνα οι υπολογιστές έχουν πάρει «φωτιά», καθώς οι αναλυτές που ασχολούνται με την πορεία του δημόσιου χρέους συμφωνούν ότι αυτή, υπό τα σημερινά δεδομένα, βρίσκεται εκτός τροχιάς και αναζητούν φόρμουλες που θα επιτρέψουν να ξεπεραστεί ο εν λόγω σκόπελος. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου

Οικονομικών, η έκθεση βιωσιμότητας της Τρόικας αναμένεται, πάντως, πριν από τις αμερικανικές εκλογές της 6ης Νοεμβρίου.

 

Τέσσερις παράγοντες

Πρόσφατο δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» ανέφερε ότι το ΔΝΤ υπολογίζει το ελληνικό χρέος κοντά στο 140% του ΑΕΠ το 2020, παρόμοια εκτίμηση διατυπώνει η ΕΚΤ, ενώ πιο αισιόδοξη εμφανίζεται η Κομισιόν η οποία κάνει λόγο για 128%. Η απόκλιση από το στόχο του 120% οφείλεται κυρίως σε 4 παράγοντες:

 1 Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 4,5% του ΑΕΠ εκτιμάται πλέον ότι θα γίνει το 2016 αντί του 2014.

 2 Η ύφεση θα φτάσει φέτος τουλάχιστον το 6,5%, έναντι εκτίμησης για 4,7%. Επιπλέον, θα συνεχιστεί και το 2013. Υστερα από πολλούς διαξιφισμούς, κυβέρνηση και Τρόικα συμφώνησαν στην πρόβλεψη ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί την προσεχή χρονιά κατά 4,2%. Το σενάριο στο οποίο βασίστηκε η προηγούμενη έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους προέβλεπε μηδενική μεταβολή του ΑΕΠ το 2013.

 3 Τα πραγματικά επιτόκια εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους θα συνεχίσουν να είναι υψηλότερα από το ρυθμό μεταβολής του ονομαστικού ΑΕΠ.

 4 Τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων είναι μέχρι στιγμής ισχνά.

 

 Εστίες τριβής

Για να «προσγειωθεί» το χρέος κοντά στο 120% του ΑΕΠ το 2020, το ΔΝΤ έχει ταχθεί επισήμως υπέρ μιας νέας αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους μας με τη συμμετοχή του επίσημου τομέα αυτή τη φορά (ΕΚΤ, εθνικές κεντρικές τράπεζες κ.ά.). Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι απορρίπτουν κατηγορηματικά κάτι τέτοιο, με αποτέλεσμα η χρονική επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής, η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού που αυτή συνεπάγεται και η διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους να αποτελούν εστίες τριβής μεταξύ των μελών της τριμερούς.

Τη διάσταση απόψεων στους κόλπους της Τρόικας επιβεβαίωσε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στις προχθεσινές δηλώσεις του έπειτα από τη Σύνοδο Κορυφής: «Για την επιμήκυνση, τη χρηματοδότηση και τη βιωσιμότητα του χρέους θα καταλήξουμε σε συμφωνία μόλις υπάρξει η έκθεση της Τρόικας. Και μόλις ρυθμιστούν και ορισμένες διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν μεταξύ των εταίρων μας γι’ αυτά τα ζητήματα». Ο Αντ. Σαμαράς επισήμανε ότι «εμείς δεν έχουμε κανένα λόγο» να επιδιώκουμε «καινούργιο “κούρεμα”» και υπογράμμισε τη σημασία της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), προεξοφλώντας πως «όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα επωφεληθεί και η Ελλάδα μειώνοντας το χρέος της».

 

Απόρριψη

Η ελληνική πλευρά δικαιολογημένα απορρίπτει νέα αναδιάρθρωση χρέους, καθώς η απομείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων που βρίσκονταν στα χέρια του ιδιωτικού τομέα -το πολυδιαφημισμένο PSI- απέφερε καθαρό όφελος μόλις 15 δισ. ευρώ, όπως αποκάλυψε το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2013, ενώ προκάλεσε τεράστιες ζημιές σε τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, δεκάδες φορείς του Δημοσίου και ιδιώτες μικροομολογιούχους. Επιπλέον, σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, «εάν αυτή τη στιγμή κάνεις “κούρεμα”, το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο θα πει ότι η Ελλάδα χρεοκόπησε, δηλαδή η Γερμανία δεν σου δίνει λεφτά».

 

Σύνθετη εξίσωση με δύο λύσεις

 ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΘΕΙ η σύνθετη εξίσωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους χωρίς «κούρεμα» και πρόσθετη δανειοδότηση, δύο βασικοί τρόποι έχουν πέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων:

 1 Να μετατεθεί χρονικά ο στόχος για τη μείωση του δημοσίου χρέους στο 120% του ΑΕΠ

Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας τόνισε στο τελευταίο Eurogroup ότι το 2020 ορίστηκε αυθαίρετα ως ορόσημο για τον περιορισμό του χρέους και εξίσου αυθαίρετα τοποθετήθηκε ο πήχυς στο 120% του ΑΕΠ. Πράγματι, το συγκεκριμένο ποσοστό επελέγη από την Τρόικα, επειδή αντιστοιχούσε πέρυσι στο χρέος της Ιταλίας και ξένοι αξιωματούχοι παραδέχονται πια ότι δεν αποτελεί θέσφατο. Οι τελευταίες προβολές της Τρόικας δείχνουν σημαντικές προοπτικές αποκλιμάκωσης του χρέους μετά το 2020 (περίπου -9,5% του ΑΕΠ ετησίως), άρα ο στόχος του 120% του ΑΕΠ θα μπορούσε να μετατεθεί για τα έτη 2023-2025. Θεωρητικά εφικτή θα ήταν και η αντίστροφη εκδοχή, δηλαδή να παραμείνει ως ορόσημο το 2020 αλλά ο στόχος να αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα ήταν δύσκολα διαχειρίσιμο πολιτικά και επικοινωνιακά.

 2 Να παραμείνει ο στόχος για το δημόσιο χρέος ως έχει (120% του ΑΕΠ το 2020), αλλά:

 3 Να συνδυαστεί η παράταση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής έως το 2016 με δραστικές παρεμβάσεις που θα καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό της επιμήκυνσης, όπως: (α) επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του πρώτου δανείου που έλαβε η Ελλάδα από την Τρόικα ή μείωση των επιτοκίων του, (β) μετακύλιση της αποπληρωμής των ελληνικών ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ έως το 2020, (γ) ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών απευθείας από τον ESM, (δ) απόδοση στην Ελλάδα των κερδών που αποκόμισαν ΕΚΤ και εθνικές κεντρικές τράπεζες αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα στη δευτερογενή αγορά σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, (ε) αύξηση των εκδόσεων εντόκων γραμματίων.

 4 Να αναθεωρηθούν επί τα βελτίω οι προβλέψεις για την εξέλιξη μεγεθών της ελληνικής οικονομίας. «Υπάρχουν τρόποι για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα. Η σημαντικότερη παράμετρος είναι τι υποθέσεις κάνουμε για την ανάπτυξη», σημείωσε πρόσφατα κορυφαίος παράγοντας της οδού Νίκης. Η μεγαλύτερη και ταχύτερη άντληση εσόδων από αποκρατικοποιήσεις και η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων θα μπορούσαν να αποτελέσουν «κλειδιά» για τον περιορισμό του χρέους στο 120% του ΑΕΠ το 2020. Πρόσφατη προσομοίωση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) έδειξε ότι μια μέτρια αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων, ώστε ο μέσος όρος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ να διαμορφωθεί στο 13% για την περίοδο 2013-2020, θα μπορούσε να συγκρατήσει το χρέος στο επιθυμητό ποσοστό στο τέλος της παραπάνω περιόδου.

 

Τρία σενάρια βιωσιμότητας

 Σενάριο 1

Εφαρμογή μέτρων 11,6 δισ. ευρώ τη διετία 2013-2014, μέση αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,37% την περίοδο 2013-2020 και μέσος όρος πρωτογενών πλεονασμάτων 3,6% του ΑΕΠ την περίοδο 2013-2020.

Σενάριο 2

Επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής έως το 2016, μέση αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,65% την περίοδο 2013-2020, μείωση επιτοκίου δανεισμού στο 3,5% και έσοδα 15 δισ. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις την τριετία 2013-2015.

 Σενάριο 3

Υιοθετεί τις παραμέτρους του σεναρίου 2 με εξαίρεση τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, αλλά επιπλέον στηρίζεται στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών από τον ESM.

 Πηγή: ΚΕΠΕ

ΜΑΡΙΟΣ ΡΟΖΑΚΟΣ
Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής