Ο «ΕΜΦΥΛΙΟΣ» ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΦΛΕΞΗ

 Προ ημερών ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ δήλωσε ότι στη Συρία διεξάγεται εμφύλιος πόλεμος. Πρόσφατα ο γγ του ΟΗΕ Μπα Κι Μουν προέβλεψε ότι ο εμφύλιος στη Συρία θα είναι μακρύς. Τι μπορεί να σημαίνει ότι στη Συρία γίνεται εμφύλιος και όχι κάτι άλλο, πχ ξενοκίνητη εξέγερση;       Ένας εμφύλιος είναι εσωτερική υπόθεση και μπορεί να διευθετηθεί με ποικίλους τρόπους, από την ολοκληρωτική νίκη της μιας πλευράς έως τη διεξαγωγή συνομιλιών των εμπλεκόμενων και εξεύρεση λύσης στην οποία φυσικά αναμιγνύεται,  έτσι ή αλλιώς, ο διεθνής παράγων. Στην περίπτωση αυτή ο διεθνής παράγων εμφανίζεται ως Ειρηνοποιός αν και όχι αναγκαστικά ως δίκαιος κριτής. 

       Αντιθέτως αν μιλήσουμε για ξενοκίνητη επέμβαση τότε διασπάται και ο διεθνής παράγων σε καλούς και κακούς και δημιουργούνται προϋποθέσεις μετωπικής αντιπαράθεσης, δηλαδή, στην περίπτωση της Συρίας, πάμε για παγκόσμιο πόλεμο ή για κάτι παρόμοιο. Ωστόσο, ως αθεράπευτα
αισιόδοξοι (ή ως απολύτως και «κυνικά» ρεαλιστές), πιθανολογούμε ότι η συγκέντρωση Διεθνών Ένοπλων Δυνάμεων στη Συρία έχει στόχο όχι την –απευκταία- σύγκρουσή τους αλλά να αποτραπεί η τυχόν (αλλά εμφανής)  διάθεση, ιδίως της μιας πλευράς, να μετατρέψει τον «εμφύλιο» σε ανοιχτή, μονομερή, επέμβαση. Μαζεύουν πλοία για να προστατεύσουν τον εαυτό τους αλλά και τον αντίπαλο από κάποιο μοιραίο λάθος. Τα Όπλα διασφαλίζουν ότι η «υπόθεση Συρία» θα παραμείνει εμφύλιος, δηλαδή εσωτερικό ζήτημα, και ότι ο διεθνής παράγων επιφυλάσσει επιμελώς στον εαυτό του τον επωφελή ρόλο του Ειρηνοποιού, για την τελική μοιρασιά. Όπου είθισται οι ιθαγενείς να χάνουν και οι Μεγάλες Δυνάμεις να κερδίζουν. Η απειλή ενός παγκοσμίου πολέμου προσδιορίζει, ως τώρα, τον πόλεμο στη Συρία ως εμφύλιο. Για παγκόσμιο πόλεμο μίλησε ο Λίο Πανέττα, υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, αν υλοποιηθεί η σκέψη να επιβληθεί απαγόρευση πτήσεων σε μέρος της Συρίας, όπως έγινε στη Λιβύη.

       Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει αποδέκτης για τις  όποιες εκκλήσεις Ειρήνης και είναι εύκολα αντιληπτό ότι είναι εντελώς άχρηστη η οποιαδήποτε καταδίκη αορίστως του ιμπεριαλισμού. Ο ιμπεριαλισμός, για να αποκτήσει ικανότητα να δράσει, να παράγει αποτέλεσμα, οφείλει να απεκδυθεί τη γενική, αόριστη, μορφή του και να υιοθετήσει ως ένδυμα μια σημαία, να αποκτήσει εθνικότητα. Ακόμα και όταν το Διεθνές Κεφάλαιο κινεί τα νήματα, όπισθεν των Κρατών, δεν μπορεί να δράσει παρά μόνο αν ενσαρκωθεί σε κάποια εθνική σημαία. Αυτή τη στιγμή πχ ο ιμπεριαλισμός του νεοφιλελευθερισμού εκφράζεται μέσα από την επιδίωξη της Γερμανίας να κυριαρχήσει στην Ευρώπη. Καταδίκη του ιμπεριαλισμού αορίστως σημαίνει υπεκφυγή, ενίοτε χρήσιμη στις Διεθνείς Σχέσεις. Καταδίκη συγκεκριμένων κρατών (από τα εμπλεκόμενα ή προτιθέμενα να εμπλακούν) σημαίνει άσκηση εξωτερικής πολιτικής και άμεση εμπλοκή της Ελλάδας, κάτι που ορισμένοι φαίνεται να αγνοούν αν και ομνύουν στην Ειρήνη. 

       Ουσιώδης, καθοριστικός παράγων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της οποιασδήποτε πολιτικής ή στρατιωτικής δράσης είναι πλέον η διεθνής Κοινή Γνώμη. Για να γίνει πχ η επέμβαση στο Ιράκ χρειάστηκε προηγουμένως να πειστεί η Κοινή Γνώμη ότι ο Σαντάμ είχε όπλα μαζικής καταστροφής ενώ είχε προηγηθεί και η 11^η Σεπτεμβρίου. Είναι απλό: την επέμβαση πχ στο Ιράκ δεν την έκανε γενικώς ο ιμπεριαλισμός αλλά οι ΗΠΑ συνεπικουρούμενες από συμμαχία των προθύμων, με την υποστήριξη της Κοινής Γνώμης. Αν η τελευταία δεν υπήρχε οι ΗΠΑ θα απομονώνονταν διεθνώς, κάτι που οι χαράκτες της αμερικανικής πολιτικής απεύχονται ολόψυχα (βλ. Μπρεζίνσκι «Η Επιλογή» εκδόσεις Λιβάνη). Η πρώτη και βασική ήττα των Δυτικών Δυνάμεων στη Συρία είναι ότι δεν κατάφεραν να αναδείξουν ως κυρίαρχο θέμα ότι το καθεστώς Άσαντ είναι ένας «λυσσασμένος σκύλος» (όπως ο Σαντάμ) και ότι είναι έτοιμος να κάνει χρήση όπλων μαζικής καταστροφής (τα περίφημα χημικά) αδιαφορώντας για τις –τόσο πολύτιμες!-ανθρώπινες ζωές. Η Δύση δεν κατάφερε να αποκτήσει βάσιμο ηθικό έρεισμα για μια ανοιχτή επέμβαση στη Συρία. Δεν κατάφερε καν να πείσει την διεθνή Κοινή Γνώμη ότι οι «αντάρτες» διαθέτουν στοιχειώδη λαϊκή βάση, ότι κάποιοι τέλος πάντων, από το Συριακό λαό, τους υποστηρίζουν. Η Δύση εξάντλησε τα επιχειρήματα περί εκδημοκρατισμού, απελευθέρωσης κλπ στο Ιράκ και τη Λιβύη. Στη Δύση απόμεινε η ωμή χρήση βίας, ένας πόλεμος χωρίς προσχήματα, για συμφέροντα που δεν φαίνονται αρκούντως πειστικά ώστε να έχουν τουλάχιστον την ανοχή της δυτικής κοινής γνώμης.

Η Τουρκία, ειδικότερα, υποχρεώθηκε να καταστρέψει την ίδια της την πολιτική «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» ενώ σ’ αυτήν ακριβώς την ιδέα βασίζονταν για να αποκτήσει και να αυξήσει την επιρροή της στις αραβικές χώρες. Εμφανίστηκε τώρα ως Οθωμανός κατακτητής, αναμοχλεύοντας δυσάρεστες μνήμες στους Άραβες. Η Τουρκία είναι έτσι κι αλλιώς, εκ των προτέρων, χαμένη, ακόμα και αν διατηρήσει την εδαφική της ακεραιότητα, πράγμα διόλου σίγουρο. Περιφερειάρχης με την ταμπέλα του Οθωμανού κατακτητή στο κούτελο δεν γίνεσαι.

Σκοπός του άρθρου δεν είναι να αναλύσει σε βάθος τα όποια σχέδια των εμπλεκομένων, ΗΠΑ, Ρωσία, Ιράν κλπ. Ωστόσο είναι προφανές ότι οι «αντάρτες» εξουδετερώνονται, έστω με αργούς ρυθμούς, και είναι επίσης πρόδηλο ότι οι δυτικές χώρες (ΗΠΑ και Αγγλογάλλοι) είναι αποφασισμένες να επιμείνουν ως «το τέλος». Το «τέλος», παραδόξως (;), μπορεί να επέλθει με την επέκταση της διαμάχης από τη Συρία στο Ιράν, όπου την αφορμή ίσως δώσει μια εισβολή της Τουρκίας στη Συρία εναντίον των Κουρδών, έτσι ώστε η γενίκευση της ανάφλεξης στην περιοχή (και ο κίνδυνος ευρύτερης επέκτασης ή/και παγκόσμιας σύρραξης) να καταστήσει (και στα μάτια της Κοινής Γνώμης) απολύτως αναγκαία τη διεθνή παρέμβαση και συνεννόηση. Με άλλα λόγια αν ο «εμφύλιος» αποτύχει να λύσει το πρόβλημα (της σταδιακής επικράτησης των δυτικών χωρών) ίσως κριθεί ότι απαιτείται η άμεση εμπλοκή όλων των τοπικών και διεθνών παραγόντων ώστε να σπάσει η σημερινή αδιέξοδη ισορροπία και να αναδυθεί μια καινούργια. Η ήττα, πάντως, των ανταρτών στο Χαλέπι δεν συνηγορεί στη λύση της διαιρεμένης Συρίας. Το αν η Ελλάδα (και ασφαλώς η Κύπρος) θα είναι ενεργό μέρος του προβλήματος εμείς θα το δούμε. Οι κυβερνώντες οφείλουν να το προβλέψουν και να προετοιμαστούν. Ψύλλους στ’ άχυρα γυρεύω, θα μου πείτε. 

ΑΠ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ